Elohiym (God, gods, god)

Katotohanan na noon pa mang una, hanggang sa panahon nating ito ay lubhang marami ang may malaking kakulangan ng kaalaman hinggil sa orihinal na salita ng teksto (Tanakh). Mula sa kadahilanang iyan ay hindi sinasadyang silay makalikha ng mga hidwang katuruang pangrelihiyon. Ang mga iyon sa makatuwid ay malabis ang paghihimagsik sa katotohanan na masusumpungan sa balumbon ng mga nabanggit na kasulatan (Tanakh). Mayroon din namang ilan, na kahi man nalalaman ang matuwid hinggil sa usaping may kinalaman sa nabanggit na balumbon ng mga banal na kasulatan, sila'y nagpatuloy pa rin sa pagpapairal ng mga likha nilang pilipit na katuruang pangrelihiyon.

Halimbawa niyan ay ang tungkol sa aral ng Trinidad, na ang salitang Hebreo na tumutukoy sa אלהים ('ĕlôhîym) di umano ang isa sa pinakamatibay na katunayang biblikal, na nagpapatoo sa maraming persona ng Dios. Iyan nga ang itinuturing ng marami na kongkreto nilang patotoo, na nagbibigay diin sa tatlong (3) persona, na ayon sa kanila ay kalagayang nilalapatan ng Dios.

Giit ng ilan, ang salitang אֱלוֹהַּ ('ĕlôahh) ay ang anyong pang-isahan (singular form) ng Dios, at kung may gayon Siyang anyo ay matuwid lamang na wikaing mayroon ding anyong pangmaramihan (plural form) ang Dios. Iyan ay wala ngang iba, kundi ang salitang אלהים ('ĕlôhîym). Sa kanila ay naging sapat na nga ang katibayang iyan, upang mapatunayan mula sa salita mismo ng Dios, na ang Kaniyang persona ay higit sa bilang na isa.

Gayon ma’y hindi nagpabaya ang mga tunay na tagapagtaguyod at tagapagtanggol nitong balumbon ng mga banal na kasulatan (Tanakh). Sapagka’t sa aritkulong ito ay gaya ng kadiliman na sinikatan ng liwanag ng araw ang usaping ganap na may kanalaman sa salitang  אלהים ('ĕlôhîym). Ang gabi sa makatuwid ay hinalinhan ng araw, upang ang ultimo kailiit-liitan bahagi ng mga bagay at kasuluksulukan ng mga dako ay hindi makubli sa paningin at pang-unawa ng mga kinauukulan.

Hinggil sa napakahalagang usapin na may ganap na kinalaman sa salitang iyan ay gaya nga ng mga sumusunod na paliwanag.

God

H430

אלהים

'ĕlôhîym

el-o-heem'

Plural of H433 ['ĕlôahh]; gods in the ordinary sense; but specifically used (in the plural thus, especially with the article) of the supreme God; occasionally applied by way of deference to magistrates; and sometimes as a superlative: - angels, X exceeding, God (gods) (-dess, -ly), X (very) great, judges, X mighty.

(Pangmaramihan ng H433 ['ĕlôahh]; mga dios sa karaniwang kamalayan; nguni’t tiyakang ginagamit (sa pangmaramihan kaya, lalo na sa panukoy) sa kataastaasang Dios. Paminsanminsan ay binibigkas bilang paggalang sa mga hukom. Minsan din naman ay bilang panukdulan: -)

Gayon ngang sa Bibliyang salin sa Ingles batay sa mga balumbon ng Tanakh ay God⁴³⁰ ang maliwanag na mababasa, gayon may אלהים ('ĕlôhîym) ang orihinal na nasusulat sa teksto (Tanakh). Ito ay isinalin bilang God⁴³⁰ (Pang-isahan [singular], na palagian na nasa upper case “G”) 2,346 times sa KJV, at gods (pangmaramihan [plural] na nasa lower case “g”) 240 times, goddess 2 times, judges 5 times, great 2 times, mighty 2 times. http://home.pacific.net.au/~amaxwell1/moses/hm094.htm

MGA HALIMBAWA NG PANG-ISAHAN NA GAMIT (SINGULAR USE)

(Mababasa sa upper case “G”)

Tungkol sa Dios

Deu 6:4  Hear,⁸⁰⁸⁵ O Israel:³⁴⁷⁸ The LORD³⁰⁶⁸ our God⁴³⁰ is one²⁵⁹ LORD:³⁰⁶⁸

(Dinggin mo, Oh Israel: ang Panginoon nating Dios ay isang Panginoon:)

Ang ibig sabihin – The LORD (YHVH) is ONE (echad). Our God (elohiym) is ONE (echad) LORD (YHVH). Si YHVH ay iisa lamang, ang ating Dios (elohiym) ay ang nag-iisang si YHVH.

[Paalala – ang echad ay salitang Hebreo para sa bilang na ISA. Ang eksaktong pakahulugan nito ay ISA. Iyan ang tanging kadahilanan kung bakit hinding hindi maaaring maging kahulugan nito na ang Dios ay 1+1+1=1]

Isa 45:21  ... and there is no³⁶⁹ God⁴³⁰ else⁵⁷⁵⁰ beside^{4480, 1107} me; a just⁶⁶⁶² God⁴¹⁰ and a Savior;³⁴⁶⁷ there is none³⁶⁹ beside²¹⁰⁸ me.

(...at walang Dios liban sa akin: isang ganap na Dios at Tagapagligtas; walang iba liban sa akin.)

Gaya ng nasusulat sa itaas (Isa 45:21), ang katawagang elohiym ay nakasalin sa salitang “God”  (upper case “G”). Sa talata, kung uunawaing mabuti ang nilalaman ay ipinakikita ng napakaliwanag, na ang tinutukoy na God (elohiym) ay nagpapahayag ng ganap na kaisahan.  Nangangahulugan, na kung ang salitang iyan ay ipatutungkol kayYHVH na ating Dios (God), ang anyong pangmaramihan (plural form) ng salitang elohiym ay nagiging isang ganap na anyong pang-isahan (singular form).  Yan ay gramatikong alituntunin na kung tawagin ay “plural intensive.”

Tungkol sa tao

Mababasa sa Exo 4:16 at 7:1, na gaya ng Dios ay ipararating ni Moses ang kaniyang salita sa Faraon sa pamamagitan ng kahusayan ni Aaron sa pagsasalita. Naibulalas ni YHVH, na si Moises ay ginawa niyang dios sa paningin ng Faraon.

Exo 4:16  And he¹⁹³¹ shall be thy spokesman¹⁶⁹⁶ unto⁴¹³ the people:⁵⁹⁷¹ and he shall be,¹⁹⁶¹ even he¹⁹³¹ shall be¹⁹⁶¹ to thee instead of a mouth,⁶³¹⁰ and thou⁸⁵⁹ shalt be¹⁹⁶¹ to him instead of God.⁴³⁰ (elohiym)

(At siya ang makikipagusap sa lagay mo sa bayan: at mangyayari na siya'y magiging sa iyo'y bibig, at ikaw ay magiging sa kaniya'y parang Dios [elohiym])

Exo 7:1  And the LORD³⁰⁶⁸ said⁵⁵⁹ unto⁴¹³ Moses,⁴⁸⁷² See,⁷²⁰⁰ I have made⁵⁴¹⁴ thee a god⁴³⁰ to Pharaoh:⁶⁵⁴⁷ and Aaron¹⁷⁵ thy brother²⁵¹ shall be¹⁹⁶¹ thy prophet.⁵⁰³⁰

(At sinabi ng Panginoon kay Moises, Tingnan mo, ginawa kitang dios [elohiym] kay Faraon: at si Aaron na iyong kapatid ay magiging iyong propeta.)

Tungkol sa mga idolo – dios, diosa

Ang 1Kings 11:33 na mababasa sa ibaba ay tumutukoy kay Ashtoreth na diosa (אלהים elohiym-singular) ng mga taga Sidonio, kay Chemos na dios (אלהים elohiym-singular) ng Moab, at si Milcom na dios (אלהים elohiym-singular) ng mga anak ni Ammon.

1Ki 11 :

33  Because³²⁸² that⁸³⁴ they have forsaken⁵⁸⁰⁰ me, and have worshiped⁷⁸¹² Ashtoreth⁶²⁵³ the goddess⁴³⁰ of the Zidonians,⁶⁷²¹ Chemosh³⁶⁴⁵ the god⁴³⁰ of the Moabites,⁴¹²⁴ and Milcom⁴⁴⁴⁵ the god⁴³⁰ of the children¹¹²¹ of Ammon,⁵⁹⁸³ and have not³⁸⁰⁸ walked¹⁹⁸⁰ in my ways,¹⁸⁷⁰ to do⁶²¹³ that which is right³⁴⁷⁷ in mine eyes,⁵⁸⁶⁹ and to keep my statutes²⁷⁰⁸ and my judgments,⁴⁹⁴¹ as did David¹⁷³² his father.¹

(Sapagka't kanilang pinabayaan ako, at sinamba si Astaroth na diosa ng mga Sidonio, si Chemos na dios ng Moab, at si Milcom na dios ng mga anak ni Ammon; at sila'y hindi nagsilakad sa aking mga daan upang gawin ang matuwid sa aking paningin, at upang ingatan ang aking mga palatuntunan at ang aking mga kahatulan, na gaya ng ginawa ni David na kaniyang ama.)

Ayon sa Shema Chapter 37, ang Elohiym ay maaaring maging singular o plural. Sa Old Testament ng Bibliyang Hebreo, iyan ay palagiang ginagamit sa singular verbs at/o kaya ay sa pronouns. Tinatawag iyan ng mga Scholars na “plural intensive.”  Nguni’t huwag kayong palinlang sa salitang nabanggit. Ang plural intensive ay hindi kailan man naging plural. Sa gramar ng Hebreo, isa yan sa mga “scholar’s big words” na ginagawa ang mga bagay na tila tunog komplikado, pero hindi naman. Sa simpleng Layman’s language, sinasabi na ang אלהים Elohiym ay mukhang plural, gayon ma’y ginagamit sa paraang sa aktuwalidad ay pang-isahang (singular) kahulugan.

Nguni’t ang אלהים Elohiym, minsan ay ginagamit din sa plural verbs at pronous. Sa ganyang kaso, karaniwan itong nangangahulugang plural, at ang konteksto ay napakaliwanag na tumutukoy sa bagay na IBA sa totoong Dios. (Deut 6:4-5).

(Gayon pa man ay dapat din nating tandaan na may mga ilang dako na kung saan ang pinakamalapit na konteksto ay nagsasabi, na kahi man plural verbs at pronouns, ang aktuwalidad ng Elohim ay ganap na tumudukoy sa KAISAISANG Dios ni Moses. Hindi dapat nating payagan ang ilang kaso na ilihis ang ating pansin mula sa karamihan ng iba pang gamit ng Elohiym, kung saan ito ay isahan (singular) sa kahulugan. Mula sa ilang kaganapang nabanggit ay pinapayagan ng mga tagapagsalin na ma-control ang konteksto – HINDI ang plural verbs at pronouns. Yan ay kinikilala bilang di-pangkaraniwang kaso ng “Plural Intensive”, at sa gayo’y isinasalin bilang pang-isahan (singular).

Ayon pa, kahi man walang direktang katumbas ng “plural intensive” sa Ingles, maaari nating gamitin ang “sheep” na singular at “sheep” na  plural, para ipakita ang mahalagang punto diyan sa mga salitang Ingles na maaaring magkatulad na spelling, nguni’t maaaring kahulugang singular o plural. Iyan ay hindi natin malalaman hanggang hindi binabasa ang verb/or pronoun na umaagapay sa salita. Pagkatapos ay maaari nating sabihin sa isang sulyap.

Kung sasabihin natin, “the sheep IS in the field”, ang SINGULAR verb ay nagsasabi sa atin na mayroon lamang ISA.

Nguni’t kung ating sasabihin, “the sheep ARE in the field”, ang PLURAL verb ay nagsasabi sa atin na HIGIT pa sa isa.
http://home.pacific.net.au/~amaxwell1/moses/hm094.htm

HALIMBAWA NG PANGMARAMIHANG GAMIT (PLURAL USE

(Mababasa sa lower case “g”)

Tungkol sa mga tao –

Sa Psalm 82:6 ay mababasa ang salitang “gods;⁴³⁰”, na sa teksto (Tanakh) ay אלהים elohiym ang orihinal na nasusulat. Ipinakikita diyan na sa mga tao ay lumalapat ang אלהים elohiym sa anyong pangmaramihan (plural form).  

Psa 82 :

6  I⁵⁸⁹ have said,⁵⁵⁹ Ye are gods;⁴³⁰ and all³⁶⁰⁵ of you⁸⁵⁹ are children¹¹²¹ of the most High.⁵⁹⁴⁵

(Aking sinabi, Kayo'y mga dios, at kayong lahat ay mga anak ng Kataastaasan.)

Psa 135 :

5  For³⁵⁸⁸ I⁵⁸⁹ know³⁰⁴⁵ that³⁵⁸⁸ the LORD³⁰⁶⁸ is great,¹⁴¹⁹ and that our Lord¹¹³ is above all^{4480, 3605} gods.⁴³⁰

(Sapagka't nalalaman ko na ang Panginoon ay dakila, at ang ating Panginoon ay higit sa lahat na mga dios.)

Tungkol sa mga Anghel

Mula sa Psalm 8:5 – sa anyong pangmaramihan (plural form) ay tinatawag ng saling Griego ang elohiym H430 na “angel.” Gayon man ay sa anyong pang-isahan (plural intensive form) iyan binigyang kahulugan ng mga Hebreo, sa panawag na “God." Dahil diyan ay “angel.” ang salin ng mga bumatay sa Greek translation ng Tanakh na Septuagint (LXX). Samantalang “God" ang salin ng mga bumatay ng direkta sa mga balumbon ng orihinal na kasulatan na kung tawagin ay Tanakh. 

Psa 8 :

5  For thou hast made him a little lower^{2637, 4592} than the angels,^{4480, 430} and hast crowned⁵⁸⁴⁹ him with glory³⁵¹⁹ and honor.¹⁹²⁶

(Sapagka't iyong ginawa siyang kaunting mababa lamang kay sa mga anghel, at pinaputungan mo siya ng kaluwalhatian at karangalan.)

Note: Ang panawag na "angels" sa Psa 8:5 ay mula sa saling Griego, Nguni't higit na katiwatiwala at makatotohanan ang orihinal na kahulugan nito sa Hebreo na, "God." Iyan ang natatanging dahilan, kung bakit sa maraming salin ng Tanakh (OT) sa partikular na talatang ito ay may gumagamit ng "angel" at may gumagamit ng "God." Ayon sa napakaliwanag na konteksto ng Psa 8:5, ang panawag na, אלהים ('ĕlôhîym) ay ganap ng lumalapat sa "God (singular form [plural intense])." 

Tungkol sa mga hukom na tao

Sa Exo 22:8,9 – Ang mga hukom sa anyong pangmaramihan (plural form) ay tinatawag na elohiym. Sila ay tumutukoy sa mga itinalaga bilang mga kinatawan ng Dios upang pangasiwaan ang matuwid na kahatulan sa pagpapairal ng Kaniyang mga batas.

Exo 22 :

8  If⁵¹⁸ the thief¹⁵⁹⁰ be not³⁸⁰⁸ found,⁴⁶⁷² then the master¹¹⁶⁷ of the house¹⁰⁰⁴ shall be brought⁷¹²⁶ unto⁴¹³ the judges,⁴³⁰ to see whether^{518, 3808} he have put⁷⁹⁷¹ his hand³⁰²⁷ unto his neighbor's⁷⁴⁵³ goods.⁴³⁹⁹

(Kung hindi masumpungan ang magnanakaw, ay lalapit ang may-ari ng bahay sa mga hukom, upang maalaman kung hindi niya pinakialaman ang pag-aari ng kaniyang kapuwa.)

Exo 22 :

9  For⁵⁹²¹ all³⁶⁰⁵ manner¹⁶⁹⁷ of trespass,⁶⁵⁸⁸ whether it be for⁵⁹²¹ ox,⁷⁷⁹⁴ for⁵⁹²¹ ass,²⁵⁴³ for⁵⁹²¹ sheep,⁷⁷¹⁶ for⁵⁹²¹ raiment,⁸⁰⁰⁸ or for⁵⁹²¹ any manner³⁶⁰⁵ of lost thing,⁹ which⁸³⁴ another challengeth⁵⁵⁹ to be his,^{3588, 1931, 2088} the cause¹⁶⁹⁷ of both parties⁸¹⁴⁷ shall come⁹³⁵ before⁵⁷⁰⁴ the judges;⁴³⁰ and whom⁸³⁴ the judges⁴³⁰ shall condemn,⁷⁵⁶¹ he shall pay⁷⁹⁹⁹ double⁸¹⁴⁷ unto his neighbor.⁷⁴⁵³

(Sapagka't lahat ng bagay na pagsalangsang, maging sa baka, sa asno, sa tupa, sa damit, o sa anomang bagay na nawala, na may magsabi, Ito nga ay akin; ay dadalhin sa harap ng mga hukom ang usap ng dalawa; yaong parurusahan ng mga hukom ay magbabayad ng ibayo sa kaniyang kapuwa.)

Tungkol sa mga idolo

Narito, at sa Exo 34:15, Deut 12:30; 1King 11:2 – ay ipinakikita ng napakaliwanag na ang mga idolo ng mga diosdiosan, sa pangmaramihang anyo (plural form) ay inilalapat din ng kasulatan (Tanakh) sa tawag na elohiym.

Exo 34:15  Lest⁶⁴³⁵ thou make³⁷⁷² a covenant¹²⁸⁵ with the inhabitants³⁴²⁷ of the land,⁷⁷⁶ and they go a whoring²¹⁸¹ after³¹⁰ their gods,⁴³⁰ and do sacrifice²⁰⁷⁶ unto their gods,⁴³⁰ and one call⁷¹²¹ thee, and thou eat³⁹⁸ of his sacrifice;^{4480, 2077}

(Magingat ka; baka ikaw ay makipagtipan sa mga tumatahan sa lupain, at sila'y sumunod sa kanilang mga dios, at magsipaghain sa kanilang mga dios, at ikaw ay alukin ng isa at kumain ka ng kanilang hain;)

Exo 34:16  And thou take³⁹⁴⁷ of their daughters^{4480, 1323} unto thy sons,¹¹²¹ and their daughters¹³²³ go a whoring²¹⁸¹ after³¹⁰ their gods,⁴³⁰ and make ⁽⁸⁵³⁾ thy sons¹¹²¹ go a whoring²¹⁸¹ after³¹⁰ their gods.⁴³⁰

(At iyong papag-asawahin ang iyong mga anak na lalake at kanilang mga anak na babae, at ang kanilang mga anak na babae ay sumunod sa kanilang mga dios at pasunurin ang inyong mga anak na sumunod sa kanilang mga dios.)

Deu 12:30  Take heed⁸¹⁰⁴ to thyself that⁶⁴³⁵ thou be not snared⁵³⁶⁷ by following³¹⁰ them, after that³¹⁰ they be destroyed⁸⁰⁴⁵ from before^{4480, 6440} thee; and that⁶⁴³⁵ thou inquire¹⁸⁷⁵ not after their gods,⁴³⁰ saying,⁵⁵⁹ How³⁴⁹ did these⁴²⁸ nations¹⁴⁷¹ serve^{5647 (853)} their gods?⁴³⁰ even so³⁶⁵¹ will I⁵⁸⁹ do⁶²¹³ likewise.¹⁵⁷¹

(Ay magingat ka na huwag masilong sumunod sa kanila, pagkatapos na sila'y malipol sa harap mo; at huwag kang magusisa ng tungkol sa kanilang mga dios, na magsabi, Paanong naglilingkod ang mga bansang ito sa kanilang mga dios? na gayon din ang gagawin ko.)

1Ki 11:2  Of⁴⁴⁸⁰ the nations¹⁴⁷¹ concerning which⁸³⁴ the LORD³⁰⁶⁸ said⁵⁵⁹ unto⁴¹³ the children¹¹²¹ of Israel,³⁴⁷⁸ Ye shall not³⁸⁰⁸ go in⁹³⁵ to them, neither³⁸⁰⁸ shall they¹⁹⁹² come in⁹³⁵ unto you: for surely⁴⁰³ they will turn away^{5186 (853)} your heart³⁸²⁴ after³¹⁰ their gods:⁴³⁰ Solomon⁸⁰¹⁰ cleaved¹⁶⁹² unto these in love.¹⁵⁷

(Sa mga bansa na sinabi ng Panginoon sa mga anak ni Israel: Kayo'y huwag makikihalo sa kanila o sila man ay makikihalo sa inyo: sapagka't walang pagsalang kanilang ililigaw ang inyong puso sa pagsunod sa kanilang mga dios: nasabid si Salomon sa mga ito sa pagsinta.)

Sa pagtatapos ng akdang ito ay napatunayang pinal ang saligan ng katotohanan na nagsasabing ang salitang אלהים ('ĕlôhîym) ay tumukoy sa anyong pang-isahan (singular form), kung iyan ay gagamitin at ipatutungkol sa kaisaisang Dios na ang ngalan ay  יהוה (Yehôvâh). Maaari lamang itong tumukoy sa anyong pangmaramihan (plural form), kung ang ganap na pinatutungkulan ay mga tao (hukom), mga anghel, at mga idolo (diosdiosan).

Hanggang sa muli, paalam.